Ζούμε μια ιστορική εποχή. Στο δημόσιο λόγο, το θέμα που κυριαρχεί είναι οι αποκαλύψεις της Σοφίας Μπεκατώρου για το βιασμό της σε νεαρή ηλικία από παράγοντα της ομοσπονδίας ιστιοπλοΐας. Η κατάθεση ψυχής της δυο φορές Ολυμπιονίκη και τέσσερεις παγκόσμιας πρωταθλήτριας, έδωσε το έναυσμα για να σπάσουν τη σιωπή τους γυναίκες – από κάθε χώρο- και να μιλήσουν επιτέλους για τη κακοποίηση που έχουν δεχτεί. Άραγε θα έχει συνέχεια όλο αυτό; Θα σπάσει το απόστημα κι η κοινωνία θα μπορέσει να κάνει το επόμενο βήμα στη κατεύθυνση του να απαλλαγεί από τις κακοποιητικές συμπεριφορές; Προσπαθώντας να δούμε πέρα από το σήμερα- στο «αύριο» της ελληνικής #metoo καμπάνιας, μιλήσαμε με τον πλέον κατάλληλο άνθρωπο. Η κ. Μαίρη Παχιαδάκη, η αεικίνητη Πρόεδρος του Συνδέσμου Μελών Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου & Νομού Ηρακλείου που έχει κάνει σκοπό ζωής την προστασία της γυναίκας και του παιδιού, ασχολούμενη με το φαινόμενο της έμφυλης, ενδοοικογενειακής και ενδοσυντροφικής βίας μας άνοιξε τη καρδιά της και μοιράστηκε μαζί μας – σε μια άκρως «γυναικεία» αλλά τελικά καθαρά «αντρική» συζήτηση – τις πολύτιμες εμπειρίες της.
– Η «υπόθεση Μπεκατώρου» μπορεί να είναι η αρχή για να μιλήσουμε επί της ουσίας για την κακοποίηση και τον βιασμό ;
Η αποκάλυψη της Σοφίας Μπεκατώρου , ασφαλώς και μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα και να δώσει βήμα σε πολλές γυναίκες – θύματα να εξομολογηθούν και να γνωστοποιήσουν τις πιο δύσκολα προσεγγίσημες μορφές βίας, όπως του βιασμού και της σεξουαλικής κακοποίησης. Ο “Σύνδεσμος Γυναικείων Σωματείων Ν. Ηρακλείου” που ασχολείται πάνω από 20 χρόνια με τη κακοποίηση γυναικών και παιδιών έχει αντιμετωπίσει εκατοντάδες περιστατικά που πολλές φορές είναι συγκλονιστικά .. Ωστόσο δεν ξεχνούμε ΠΟΤΕ, πως οι αμφισβητήσεις , τα επικριτικά σχόλια, ο διασυρμός , ο κίνδυνος στιγματισμού , ακόμη και ο φόβος της διαπόμπευσης από ένα αδηφάγο κοινό που “κατακρεουργεί” το θύμα , είναι οι ουσιαστικοί λόγοι που λειτουργούν καταλυτικά κι απομακρύνουν την πιθανότητα φανέρωσης της αλήθειας . Σε μια πρόσφατη έρευνα για την καταγραφή περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης και βιασμού στη Χώρα μας , είδαμε ότι η σεξουαλική κακοποίηση και ο βιασμός , θεωρούνται ως εγκληματικές πράξεις και δεν προσμετρούνται στις περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας. . Έτσι δεν υπάρχουν αξιόλογα ποσοστά , καθώς αυτές δεν είναι αυτοτελώς μετρήσιμες και γι’ αυτό βεβαίως χρειάζεται κρατική μέριμνα….
– Υπάρχουν νόρμες σε ότι αφορά τους κακοποιητές; Έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και ιδιότητες;
Η αναζήτηση συγκεκριμένων χαρακτηριστικών σε θύτες , είναι αρκετά δύσκολο ν’ ανιχνευτούν , αφού ο κακοποιητής μπορεί να είναι ο σύζυγος, ο φίλος, ο πατέρας, ο δάσκαλος, ο γνωστός, ο μέντορας, ο προπονητής, ο υπεράνω υποψίας “Κύριος”. Ακόμη κι αν συγκεκριμενοποιήσουμε τις περιπτώσεις στην Ελλάδα ή και στη Κρήτη , η περιγραφή μας θα έχει πάντα εξαιρέσεις , καθώς ο θύτης, παρερμηνεύοντας τη θέση του , χρησιμοποιεί συχνά την οικειότητα αλλά κυρίως την έννοια της “ιδιοκτησίας” . Με χαρακτηριστικά την ελλειμματική αυτοπεποίθηση, τη χαμηλή αυτοεκτίμηση και την παθολογική ανάγκη επιβεβαίωσης του ανδρισμού του, ο θύτης πολύ συχνά αναζητά και κάνει χρήση του βιωματικού τρόπου της ζωής του, αλλά και τα αναχρονιστικά στερεότυπα από το προσωπικό περιβάλλον του. Δηλαδή αναπαράγει την επιβολή της βίας με διαφορετικούς τρόπους και συμπεριφορές προς το αδύναμο φύλο…
– Είναι συγκλονιστικός ο τρόπος με τον οποίο κάποιοι – και μάλιστα κοινή θέα στα social media- προβάλουν κακοποιητικές απόψεις ( τώρα το θυμήθηκε, γιατί πήγε στο δωμάτιο, έβαλε τα μετάλλια πάνω από την ίδια κλπ). Όλοι αυτοί ζουν ανάμεσά μας. Είναι όμως εν δυνάμει κακοποιητές;
Είναι δύσκολη ίσως και επικίνδυνη η οποιαδήποτε άποψη ή τοποθέτηση στην συγκεκριμένη ερώτηση, καταδικάζοντας έτσι μεγάλη μερίδα της κοινωνίας σε θύτες . Όμως οι θύτες αναγνωρίζονται μόνο από τις πράξεις τους. Το χρέος μας λοιπόν ως κοινωνία είναι να δημιουργήσουμε ένα τέτοιο περιβάλλον, όπου τα θύματα θα νοιώσουν ασφάλεια, εμπιστοσύνη, να λύσουν τη σιωπή τους , να σηκώσουν το τηλέφωνο αναζητήσουν υποστηρικτικές δομές , σαν αυτές που προσφέρει ο Φορέας μας. Ίσως να είναι και μια “χρυσή” ευκαιρία για την έναρξη διαλόγων με κύριο στόχο , την αναδιαμόρφωση απόψεων και προκαταλήψεων για κοινωνικά θέματα , όπως αυτό της κακοποίησης…..
– Μπορούμε ν’ αλλάξουμε μια τέτοια κοινωνία που πιστεύει εν έτη 2021 πως στη κακοποίηση “τα’ θελε” και “πήγαινε γυρεύοντας” μια κακοποιημένη γυναίκα;
Η απάντηση έρχεται μέσα από το τεράστιο κύμα συμπαράστασης , που μου δίνει «ανάσα» και με κάνει να πιστεύω πως υπάρχει ακόμη ΕΛΠΙΔΑ… Όμως για να γίνει η Ελπίδα πράξη, χρειάζεται να διαμορφωθούν οι συμπεριφορές στην οικογένεια , στο σχολείο , ώστε με τη χρήση της γνώσης , του διαλόγου και του σεβασμού της έμφυλης διαφορετικότητας να επενδύσουμε στην ριζική αναθεώρηση αναχρονιστικών απόψεων , τρόπων και συμπεριφορών..
-Πως αποφασίζει μια γυναίκα να σταθεί απέναντι στο φόβο της και να μιλήσει;
Μια γυναίκα που πέφτει θύμα κακοποίησης χρειάζεται χρόνο και χώρο. Πρέπει ν’ αναγνωρίσει το τραύμα της, ν’ αντιδράσει στο φόβο της και να μιλήσει ελεύθερα σε κάποιο ειδικό …
– Υπάρχουν πραγματικά δομές που μπορούν να στηρίξουν – πολύπλευρα ώστε να σταθεί στα πόδια της – μια γυναίκα που υπέστη κακοποίηση;
Ναι υπάρχουν σ όλη την Ελλάδα. Ο ” Σύνδεσμος Μελών Γυναικείων Σωματείων Ν. Ηρακλείου” είναι μια από τις δομές που στηρίζουν τις γυναίκες που έχουν ανάγκη και γίνονται συνοδοιπόροι για το δρόμο της λύτρωσης και της ελευθερίας.
-Το οικογενειακό – συγγενικό περιβάλλον τι ρόλο έχει σ’ όλο αυτό ;
Η οικογένεια λειτουργεί πάντα ως πρωταρχικός φορέας κοινωνικοποίησης του ανθρώπου που γαλουχεί και νουθετεί συμπεριφορές από την πρώιμη παιδική ηλικία , λειτουργεί σαν παράθυρο προστασίας , όπου θα νοιώσει ασφάλεια και θαλπωρή..
-Ας μιλήσουμε λίγο πιο .. γυναικεία ..Οι άντρες μας κατηγορούν για υπερβολές … πως ακόμη και το παραμικρό φλερτ το βαφτίζουμε παρενόχληση με αποτέλεσμα εκείνοι να φοβούνται να μας πλησιάσουν την ίδια ώρα που τους κατηγορούμε για ευνουχισμό ….έχει χαθεί λέτε η ισορροπία ανάμεσα στα δυο φύλα; Αναγνωρίζετε τέτοιες συμπεριφορές σε γυναίκες; Αν ναι περί τίνος πρόκειται; ξεπληρώνουμε τα χρόνια της «υποτέλειας» τρομάζοντάς τους με το δυναμισμό και τις πρωτοβουλίες μας;
Αυτή είναι μια συζήτηση με κοινωνικές και φιλοσοφικές προσεγγίσεις. Δε νομίζω ωστόσο , πως είναι μόνο θέμα δυναμισμού, εξουσίας και επιβολής του ενός ή του άλλου φύλου. Φτάνοντας σήμερα στις αρχές του 21ου αιώνα, είναι λογικό και αναμενόμενο , οι γυναίκες να έχουν πλέον χειραφετηθεί , να λειτουργούν με τη δική τους δυναμική, την αυτογνωσία της θέσης που κατέχουν και με αυτοπεποίθηση να διεκδικούν. Αυτό όμως, δεν τους η στερεί την θηλυκότητα και την ανάγκη να αρέσουν στο άλλο φύλο. Είναι λοιπόν τουλάχιστον παράλογο και ίσως ανόητο να παραδεχτούμε ότι μια γυναίκα «βαφτίζει» ένα απλό φλερτ σε παρενόχληση.
Της ‘Αρτεμις Παρτιριανάκη
