Είμαστε άραγε γενετικά προδιατεθειμένοι να επιλέγουμε τροφές με γλυκιά γεύση;
Γιατί από την παιδική έως και την ενήλικη ζωή μας οι περισσότεροι από εμάς λατρεύουμε οτιδήποτε αφήνει μια γλυκιά αίσθηση στον ουρανίσκο μας; Έρευνες μας λένε πως τα παιδιά προσελκύονται από γλυκές γεύσεις παρόμοιες με το μητρικό γάλα καθώς θεωρούν πως οτιδήποτε είναι γλυκό, είναι και ασφαλές προς κατανάλωση.
Αλλά γιατί εμμένουμε στην επιλογή γλυκών τροφών ως ενήλικες, ενώ γνωρίζουμε τις αναρίθμητες συνέπειες από την κατανάλωση της ζάχαρης;
Η ζάχαρη (σακχαρόζη ή σουκρόζη) παρασκευάζεται από το ζαχαροκάλαμο ή τα ζαχαρότευτλα. Στη συνέχεια υπόκειται μια σειρά επεξεργασίας από πλύσεις και βρασμό έως ότου αποκτήσει το λευκό της χρώμα. Είναι ένας δισακχαρίτης αποτελούμενος από γλυκόζη και φρουκτόζη και μας δίνει 4 θερμίδες στο 1 γρ (20 θερμίδες/1 κ. γλυκού), χωρίς να μας παρέχει κανένα απολύτως θρεπτικό όφελος. Αντίθετα είναι υπεύθυνη για ένα πολύ μεγάλο εύρος ασθενειών, όπως: παχυσαρκία, διαβήτης, προβλήματα στα δόντια (τερηδόνα και πλάκα), μεταβολικό σύνδρομο (συνδυασμός παραγόντων κινδύνου, όπως: υψηλή αρτηριακή πίεση, αυξημένη γλυκόζη νηστείας, ανεβασμένα τριγλυκερίδια, χαμηλή καλή χοληστερίνη – HDL και παχυσαρκία, που αυξάνουν την πιθανότητα για καρδιαγγειακές παθήσεις, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, εγκεφαλικό και μη αλκοολική λιπώδης διήθηση), φλεγμονώδεις ασθένειες, καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος, αλλαγή στο μικροβίωμα του πεπτικού συστήματος, αλλά και γήρανση των ιστών του σώματος και του δέρματος, υπερκινητικότητα, δυσκολία συγκέντρωσης, άγχος, κατάθλιψη κ.α.
Αλλά γιατί συνεχίζουμε να καταναλώνουμε αυτή την επικίνδυνη τροφή;
Όταν καταναλώνουμε ζάχαρη παράγεται ντοπαμίνη, μία ουσία που είναι υπεύθυνη για τα αισθήματα χαράς και ευφορίας που νιώθουμε. Έτσι συνεχίζουμε να καταναλώνουμε ζάχαρη γιατί αναζητούμε τα ίδια ευχάριστα συναισθήματα, με αποτέλεσμα να παράγεται ολοένα και περισσότερη ντοπαμίνη και καταλήγουμε έτσι σε έναν φαύλο κύκλο, εθισμένοι να προσπαθούμε να πάρουμε χαρά από κάτι που δεν μας ωφελεί!
Υπάρχουν πολλές πηγές ζάχαρης από προϊόντα που ίσως δεν γνωρίζουμε αλλά αποτελούν μέρος της καθημερινότητάς μας.
Σχεδόν όλα τα επεξεργασμένα τρόφιμα, οι τυποποιημένοι και συμπυκνωμένοι χυμοί, σφολιάτες και προϊόντα ζύμης, δημητριακά πρωινού, επιδόρπια γιαουρτιού, αναψυκτικά, κονσέρβες, ντοματοχυμοί, έτοιμες σάλτσες, κ.α.
Επίσης όλα τα προϊόντα χαμηλών λιπαρών θα πρέπει να μας προβληματίζουν και αυτό γιατί τα περισσότερα από αυτά είναι επεξεργασμένα ως προς το λίπος τους. Δηλαδή όταν αφαιρείται το λίπος από τις τροφές γίνονται κάπως άγευστες και μη ελκυστικές. Έτσι οι βιομηχανίες τροφίμων επιλέγουν τη ζάχαρη ή γλυκαντικές ουσίες σε αντικατάσταση του λίπους, για να φτιάξουν τα τρόφιμα πιο γευστικά και κατάλληλα προς κατανάλωση.
Πως μπορούμε όμως να επιλέγουμε τροφές χωρίς ζάχαρη;
Αρχικά οφείλουμε να διαβάζουμε προσεκτικά τις ετικέτες των τροφίμων, που θα παίρνουμε τις απαραίτητες πληροφορίες. Μπορεί να μην αναγράφεται η ονομασία της ζάχαρης αλλά κάποιο υποκατάστατο αυτής όπως μανιτόλη, σουκρόζη, φρουκτόζη, γλυκόζη κ.α.
Είμαστε αφυπνισμένοι ως προς αυτό και επιλέγουμε ανάλογα. Προσπαθούμε όσο μπορούμε να αποφεύγουμε τα επεξεργασμένα τρόφιμα των σούπερ μάρκετ και να προτιμούμε φρέσκα φρούτα και λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης, φρέσκα ψάρια κ.α.
- Αντί για έτοιμες σάλτσες φτιάχνουμε εμείς τις δικές μας με φρέσκα φρούτα και λαχανικά, ελαιόλαδο, μυρωδικά.
- Αντί για έτοιμους χυμούς φτιάχνουμε τους δικούς μας χυμούς και smoothies με φρέσκα φρούτα και μέλι.
- Αντί για δημητριακά πρωινού με ζάχαρη επιλέγουμε βρώμη ή πίτουρο αυτής και προσθέτουμε τα δικά μας φρέσκα φρούτα, μέλι, αποξηραμένα φρούτα και ξηρούς καρπούς.
- Αντί για έτοιμα φαγητά (προτηγανισμένα, μπιφτέκια, κοτομπουκιές κ.α.) αγοράζουμε εμείς τις πρώτες ύλες και τα φτιάχνουμε μόνοι μας.
- Αντί για αναψυκτικά και κρύο τσάι, φτιάχνουμε εμείς τα δικά μας ροφήματα με φρέσκα βότανα, φρούτα, μέλι, ανθρακούχο νερό και πάγο.
Όσο μπορούμε λοιπόν ας αποφεύγουμε την ζάχαρη και τις κρυφές πηγές της και αντ’αυτής να επιλέγουμε προσεκτικά τι θα βάλουμε στον οργανισμό μας. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να γλυκάνουμε τις τροφές μας όπως και τις ζωές μας!
Της Ελένης Γρίδα
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Nutrition Paths
Μαζί θα περπατήσουμε σε μονοπάτια διατροφής, σε ένα τρόπο ζωής γεμάτο υγεία, άσκηση & ευεξία!
Βιβλιογραφία
Freeman RC, Zehra A, Ramirez V, Wiers EC, Volkow ND, Wang G-J. Impact of sugar on the body, brain and behavior. Frontiers In Bioscience, Landmark 2018;23:2255-2266
Jacques A, Chaaya N, Beecher K, Ali SA, Belmer A, Bartlett S. The impact of sugar consumption anstress driven, emotional and addictive behaviors. Neuroscience and Biodeh avioral Reviews 2019;103:178-199
Sugar science the unsweetened truth. University of California San Francisco.
https://www.sugarscience.ucsf.edu/latest-sugarscience-research.html#.YKOTRaj7TIV
Chuck E, Snow K. Cundy Crush:Study shows kids crave sugar for Biological Reasons. 2015 Retrieved from https://www.nbcnews.com/nightly-news/wired-kids-crave-sugar-biological-reasons-n407931
